آیه 4 و 5 سوره حجرات
إِنَّ الَّذِینَ یُنَادُونَکَ مِنْ وَرَاءِ الْحُجُرَاتِ أَکْثَرُهُمْ لَا یَعْقِلُونَ* وَلَوْ أَنَّهُمْ صَبَرُوا حَتَّى تَخْرُجَ إِلَیْهِمْ لَکَانَ خَیْرًا لَّهُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ*
(ولی) کسانی که تو را از پشت حجره‌ها بلند صدا می‌زنند، بیشترشان نمی‌فهمند!* اگر آنها صبر می‌کردند تا خود به سراغشان آیی، برای آنان بهتر بود؛ و خداوند آمرزنده و رحیم است!*
واژه شناسی:
حجرات: جمع حجره به معنی اتاق ها
وراء: اسم جهت و ظرف مکان با کاربرد یکسان در مذکر و مونث به معنی پشت سر
ینادون: از نادی ینادی سوم شخص جمع مضارع از باب مفاعله به معنی صدا می زنند.
نکته ها:
ü با توجه به اهمیت آداب اجتماعی در اسلام در موارد بسیاری قرآن از جمله سوره حجرات به این پایه محکم روابط انسانی تصریح و یا اشاره دارد. و یکی از اسم هایی که برخی مفسران برای این سوره برشمرده اند سوره الاداب است.
ü یکی از در س ها ی این آیه و قانون کلی زندگی صدا نزدن همدیگراز بیرون منزل و محل کار است.
ü در تفسیر نور به نقل از تفسیر روح المعانی آلوسی می خوانیم: ابن عباس به خانهى استادش مىرفت، ولى درِ خانه را نمىزد و صبر مىکرد تا خود استاد بیرون بیاید. از او پرسیدند: چرا در نمىزنى؟ و او در پاسخ این آیه را تلاوت مىکرد: «و لو انّهم صَبَروا حتّى تَخرُجَ الیهم لَکان خَیراً لَهم» اگر مردم صبر کنند تا تو از خانه خارج شوى براى آنان بهتر است.
ü اتاقهاى خانه پیامبرصلى الله علیه وآله به تعداد همسران او بود و هریک از آنان، حجرهاى مستقل داشت. این اتاقها بسیار ساده و بىآلایش بود و متأسفانه در زمان ولیدبن عبدالملک خراب و جزو مسجد قرار داده شد. اى کاش این حجره‌ها به حال خود باقى مىماند تا مردم جهان این سادگى را مىدیدند و عبرت مىگرفتند!
ü رعایت ادب نشانه اندیشه و خرد سلیم در انسان است. حضرت على علیه السلام مىفرماید: «لا عَقلَ لِمَن لا أدبَ له»، کسى که ادب ندارد، در واقع عاقل نیست. (غررالحکم)
پیام ها:
ü اقدام بی ادبانه برخی از مسلمانان به صدا زدن رسول خداوند از بیرون منزل با لحنی زشت
ü نکوهش خداوند نسبت به اشخاصی که به دور از ادب انسانی با پیامبر الهی برخورد می کردند
ü خانه پیامبر اسلام دارای حجره و اتاق های متعدد بود.
ü فراخواندن پیامبر از پشت و بیرون منزل با فریاد های بلند شیوه بی خردان است.
ü روابط اجتماعی پیامبر با مومنان روابطی ساده و به دور از تشریفات بود
ü رعایت ادب و حرمت حریم افراد در روابط اجتماعی نشانگرمیزان اندیشه و خرد انسان
ü بی ادبان فاقد اندیشه و خرد سالم
ü ملاک سنجش عقل افراد در حرمت گذاری و رعایت ادب
ü ادب معاشرت در ملاقات پیامبر مقتضی شکیبایی و رعایت شئونات فردی و اجتماعی رسول خداوند
ü بی انضباطی و ووقت نشناسی برخی از مسلمانان برای ملاقات با پیامبر(با این که پیامبر مسئول حکومت اسلامی و دارای برنامه های بسیار در امر حکومت است)
ü پیامبر دارای برنامه ای معین برای ملاقات با مردم
ü تعلیم ادب از سوی خداوند در چگونگی و روش ملاقات با پیامبر
ü اهمیت آداب و روابط اجتماعی در نگاه دین
ü رعایت حرمت و ادب محضر رسول دارای خیر و منفعت برای خودِ مسلمانان
ü غفرانیت و رحیمیت خداوند شامل حال مومنان (صفت بخشایش و مهرورزی برای خداوند)
ü رفتار نامناسب و بی ادبانه با پیامبر گناهی نیازمند آمرزش خداوند
ü نوید خداوند به باز بودن راه توبه برای نا آگاهان به رعایت ادب در محضر رسول و حفظ حرمت پیامبری
ü گناه مانع برخورداری انسان از رحمت گسترده حق (توبه- غفران- رحمت)
ü منشاء غفران و رحمت خداوند مقام الوهیت و خداوندگاری اوست.
