نگاشت های تفسیری سوره حمد 28-5

هر چه از بسم الله گوییم کم شمار

دل ز نام بی شمار یار می گیرد قرار

بسم الله:

سرآغاز همه ی کتاب های آسمانی

سرلوحه گفتار و رفتار همه پیامبران

مایه مبارک شدن و برکت یافتن امور

آرم و نشانه مسلمانی و رنگ الهی دادن به کارها

آیه ای مستقل در همه سوره ها

تاج سوره های قرآن

رمز دوام و ماندگاری کارها

رمز توکل و عشق به خداوند

رمز برون رفت از تکبر و خودخواهی

گام نخست در مسیر بندگی و عبودیت

مایه فرار ابلیس و دست پروردگان او و عدم تاثیرگذاری شیطان

عامل ارزش یافتن امور

موجب انگیزه الهی در انجام کارها

در روایاتی به نیکو نوشتن آن توصیه شده است

بسم الله شامل و برخوردار از اسم اعظم الهی(کلمه جلاله الله در برگیرنده همه اسماء و صفات جمال)

*****

منبع: تفسیر نور حجت الاسلام محسن قرائتی-تفسیر نمونه آیت الله مکارم-تفسیر تسنیم آیت الله جوادی آملی

=======

دعوت به همراهی

کانال قرآنی رحیق مختوم  در پیام رسان ایتا با مباحث معرفتی قرآن شامل تفسیر متنی،صوتی،تصویری- علوم قرآنی-

شگفتی های قرآن و... دوستان ارجمند را به عضویت دعوت می کند.

لینک کانال: https://eitaa.com/rahighemakhtoom

شماره دیتای مدیر کانال: 09218305249

نگاشت های تفسیری سوره حمد 27-4

نکته هایی در باره آیه :"بسم الله الرحمن الرحیم"

-         "بِسم"بِ+اسم ،کارم را با نام خدا آغاز می کنم نه به نام چیز دیگری و نه به فرمان دل یا کسِ دیگری

-         اسم دارای دو ریشه ،از سُمُوّ به معنای برتری و عُلُو و یا از ریشه وَسَمَ به معنای علامت و نشانه

-         الله: اسم خاص (علم)از اِلاه بر وزن فِعال مصدری است به معنای مفعول یعنی "مالوه"به معنای معبود 

و یا از اَلَهَ به معنای واله و حیرت.

-         الرحمن: بر وزن فَعلان ساختار مبالغه دارد به معنای مهر و رحمت بسیار

-         الرحیم:بر وزن فعیل ساختار صفت مُشبِهه دارد و بیانگر دوام و ثبوت دارد به معنای مهر و رحمت همیشگی

 و ثابت

-         بسم الله :

1- یا سخن خداوند برای آموزش مردم است که چگونه کارهای خود راآغاز کنند. 

2- یا خداوند خود گوینده بسم الله باشد بدین معنا که قرآن مظهر اسم"الله"است.

-         قرآن کتابی آغاز شده با نام الله همراه با اعلام مهرورزی و رحمت بر بندگان به صورت عام

(قرآن کتاب مهر و رحمت)

-         لزوم شروع کارها با نام خدا و گفتن بسم الله(قرآن کتاب هدایت است و هادی به رهروان القا می کند 

که کارهای تان را به اسم "الله"آغاز کنید. -آغازتوحیدی امور-)

-         خداوند دارای رحمتی گسترده ومداوم (رحمن،رحیم)

-         موجودات هستی بهره مند از رحمت بی کران خداوند-رحمن-

-         مهربان بودن خداوند به بندگان خود به طور عموم و بی قید و شرط –رحمن-

-         دلیل پشت سر هم آمدن رحمان و رحیم با این که هر دو حکایت از رحمت دارند چیست؟ 

رحمانیت در ارتباط با همه مخلوقات ،لیکن توصیف رحیمیت که از آن به مهر ویژه یاد می شود تنها در باره انسان

 و دیگر موجودات مکلف است.(دیدگاههای دیگری نیز وجود دارد)

-         چون خداوند رحمان و رحیم است کارها را با یاد و نام او آغاز کنید

-         انجام امور با نام "الله"مایه جلب و ریزش رحمت خداوند و به کمال رسیدن امور است.

-         قرآن جلوه ای از مهر عمومی و محبت ویژه خداوند(قرآن-هدایت- رحمت)

-         زیر ساخت بنیان هستی رحمت است

نگاشت های تفسیری سوره حمد 26-3

 

در تفسیر بسم الله الرحمن الرحیم

سوال:آیا بسم الله الرحمن الرحیم همراه با هر سوره نازل شده است یعنی آیه ای مستقل محسوب می شود یا به صورت جداگانه نازل شده و خداوند یا پیامبر دستور داده است در اول سوره ها قرار داده شود و در واقع جزء آیه نمی باشد ؟اثرو فایده دانستن این سوال چیست؟

علمای شیعه بسم الله الرحمن الرحیم را یکی از آیات سوره و جزء آن به حساب می آورند لذا لازم است در نماز ابتدا سوره را در نظر گرفت و بسم الله را به نیت همان سوره خواند و اگر در اثنای خواندن سوره تغییر آن لازم شد مجددا از بسم الله الرحمن الرحیم شروع کند.

اما بنا بر نظر برخی از علمای اهل سنت «بسم الله» جزء سوره نیست و برای جلوگیری از اختلاف شماره آیات قرآن های چاپ مسلمانان، شیعیان هم بر همان اساس شماره بندی کرده اند. البته برخی قرآن های چاپ ایران در گذشته یک آیه با قرآن های چاپ موجود تفاوت داشت به دلیل آن که بسم الله را به عنوان یک آیه به شمار می آوردند.

 

در میان دانشمندان و علمای شیعه اختلافی در این مساله نیست که بسم الله جزء همه سوره های قرآن است و اصولا ثبت بسم الله در متن قرآن مجید در آغاز همه سوره ها خود گواه زنده این امر است زیرا در متن قرآن چیزی اضافه نشده است و ذکر بسم الله در آغاز سوره ها از زمان پیامبر (ص)تا کنون معمول بوده است . حتی اکثریت قاطع اهل سنت نیز بسم الله را جزء سوره می دانند .

 دارقطنی از علمای اهل سنت به سند صحیح از علی –ع- نقل می کند که مردی از آن حضرت پرسید : السبع المثانی چیست ؟ فرمود : سوره حمد است . عرض کرد : سوره حمد شش آیه است . فرمود : بسم الله الرحمن الرحیم نیز آیه ای از آن است .

معاویه بن عمار از یاران حضرت صادق –ع- می گوید : از امام پرسیدم : هنگامی که به نماز می ایستم بسم الله را در آغاز حمد بخوانم ؟ فرمود : بله ، باز پرسیدم : هنگامی که حمد تمام شد و سوره ای بعد از آن می خوانم بسم الله را با آن بخوانم ؟ باز فرمود : بله .

بیهقی محدث مشهور اهل سنت با سند صحیح از ابن عباس جنین نقل می کند : استرق الشیطان من الناس اعظم آیه من القرآن بسم الله الرحمن الرحیم ؛ شیطان بزرگ ترین آیه قرآن یعنی بسم الله الرحمن الرحیم را از مردم دزدید ( اشاره به این که در آغاز سوره ها آن را نمی خوانند . ) . گذشته از این سیره مسلمین همواره بر این بوده که هنگام تلاوت قرآن ، بسم الله را در آغاز هر سوره ای می خواندند و به نقل متواتر نیز ثابت شده که پیامبر –ص- آن را نیز تلاوت می کرد و چگونه ممکن است چیزی جزء قرآن نباشد و پیامبر و مسلمانان هواره آن را ضمن قرآن بخوانند و بر آن مداومت کنند .

اما این که بعضی احتمال داده اند که بسم الله آیه مستقلی باشد که جزء قرآن است ولی جزء سوره ها نیست احتمال بسیار سست و ضعیفی است زیرا مفهوم و محتوای بسم الله نشان می دهد که برای آغاز و ابتدای کاری است نه این که خود یک مفهوم و معنای جدا و مستقل داشته باشد . در حقیقت این جمود و تعصب شدید است که ما بخواهیم برای ایستادن بر روی حرف خود هر احتمالی را مطرح کنیم و آیه ای همچون بسم الله را که مضمونش فریاد می زند سر آغازی است برای بحث های بعد از آن ، آیه مستقل و بریده از ما قبل بپنداریم .

 تنها ایراد قابل ملاحظه ای که مخالفان در این رابطه دارند این است که می گویند در شمارش آیات سوره های قرآن ( به جز سوره حمد ) معمولابسم الله را یک آیه حساب نمی کنند بلکه آیه بعد از آن را اولین آیه قرار می دهند . پاسخ این سوال را فخر رازی از علمای اهل سنت به روشنی داده است و می گوید : هیچ مانعی ندارد که بسم الله در سوره حمد به تنهائی یک آیه باشد و در سوره های دیگر قرآن جزئی از آیه اول باشد . بنا بر این مثلا در سوره کوثر بسم الله الرحمن الرحیم انا اعطیناک الکوثر همه یک آیه محسوب می شود . به هر حال مساله آن قدر روشن است که می گویند یک روز معاویه در دوران حکومتش در نماز جماعت بسم الله را نگفت ، بعد از نماز جمعی از مهاجرین و انصار فریاد زدند :

اسرقت ام نسیت ؟ آیا بسم الله را دزدیدی یا فراموش کردی ؟

( ر. ک : تفسیر نمونه ، ج 1 ، ص 17 )

نگاشت های تفسیری سوره حمد25-2

تفسیر نگاشت سوره حمد آیه 1

بسم الله الرحمن الرحیم

بر خلاف نوشتارهای مرسوم در کتب تفسیری ،نخست می خواهم برای شناسایی آیه بی بدیل قرآن یعنی " بسم الله الرحمن الرحیم "سراغ اشعار شاعران ودل پاره های ادبی عرفانی بروم. شاید به این نوع نگاه کمتر توجه کرده باشیم.

بسم الله الرحمن الرحیم

هست کلید در گنج حکیم

***

باب دل را هست مفتاحی عظیم

اوست بسم الله الرحمن الرحیم

***

تو در کشتی فکن خود را مپای از بهر تسبیحی 

که خود روح القدس گوید به بسم الله مجریها 

***

مده به خاطر نازک ملالت از من زود 

که حافظ تو خود این لحظه گفت بسم الله 
***

اگر نه مدّ بسم الله بودی تاج عنوان ها 

نگشتی تا قیامت نوخط شیرازه دیوان ها

***

عشق سوزان است بسم الله الرحمن الرحیم

هرکه خواهان است بسم الله الرحمن الرحیم

***

زیر لب با یا غفور یا رحیم باز بسم الله الرحمن الرحیم

می پرم از ذهن شیطان الرجیم باز بسم الله الرحمن الرحیم

قل هو الله احد دل می کنم از غیر او دل می نهم در بند او

دور از چشمان خناس جحیم باز بسم الله الرحمن الرحیم

***

و این غزل زیبااز جناب آقای فهیم بخشی

 

از ازل  مبناست ، بسم الله الرحمن الرحیم

عشق را معناست ، بسم الله الرحمن الرحیم

 شعر هستی با ردیفِ " عشق و انسان " شد غزل

 مطلع دنیاست ، بسم الله الرحمن الرحیم

حرف حرفش ، رشته اقیانوس قایم بر حیات

عُروَة الوثقی است ، بسم الله الرحمن الرحیم

 هر خودی را ، از خود و از دیگران بی خود کند

 جام بی همتاست ، بسم الله الرحمن الرحیم

دست افشانانِ حولِ  رازِ حوّل حالنا

رازتان افشاست ، بسم الله الرحمن الرحیم

نای عبدالباسط از این راز نامیرا شده است

جام روح افزاست ، بسم الله الرحمن الرحیم

آری آن "لمّا خَلَقتُ " چشم بر "الّا " سپرد

هست را  زیراست ، بسم الله الرحمن الرحیم

دلبر و دلداده و دل هر سه بنیانش یکی است

عشق استثناست ، بسم الله الرحمن الرحیم

کوله لب تا لب خرابی ، سینه لبریز از امید

وعده گاه اینجاست ، بسم الله الرحمن الرحیم

پیش می خواند مرا همسایه ی  رگ های من :

یک قدم تا ماست ، بسم الله الرحمن الرحیم

فایل صوتی غزل بسم الله الرحمن الرحیم را با صدای آقای بخشی دریافت کنید